به نقل از «فارس»

کدام ایده عامل مقاومت جامعه ایران در برابر فشارهاست؟

تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۰۹۲۲۲

فارس پلاس؛ علی نیکوکار در یادداشتی نوشت: ایران به دلیل داشتن موقعیت دینی، جغرافیایی، سیاسی و استراتژیکی در طول تاریخ کانون قدرتهای بزرگ از روسیه و چین تا دول غربی، به ویژه انگلستان، بوده است. به طوریکه در هر دوره ای مأموران امنیتی و اطلاعاتی این قدرتها تلاش کرده اند ویژگی های اخلاقی و رفتاری ایرانیان را گزارش کنند اما به جهت پیچیدگی انسان و جامعه ایرانی امکان شناخت آن نه تنها برای ماموران و جامعه شناسان خارجی دشوار است که حتی جامعه شناسان ایرانی نیز علی رغم دسترسی به آمار، اطلاعات، نتایج نظرسنجی و افکارسنجی های مختلف در اکثر موارد دچار تحلیل غلط از واکنش مردم نسبت اوضاع و احوال در عرصه های مختلف به خصوص سیاسی می شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آنچه مسلم است اینکه رفتارهای جمعی ایرانیان در طول 4 دهه اخیر اگر غیرقابل شناخت و پیش بینی هم نباشد، بسیار دشوار است. به طور نمونه برخی از جامعه شناسان و سیاستمداران از کاهش مشارکت های انتخاباتی، نتایج و تحلیل هایی را نسبت به کاهش مقبولیت انقلاب اسلامی نوشتند، اما واکنش های مردم در برهه های مختلف نسبت به نمادهای مذهبی، ملی و سیاسی انقلاب اسلامی، نشان داد تمام آن نتایج و تحلیل به جهت نگاه کمی، تک بعدی و سطحی به جامعه ایرانی اشتباه بود.

 رفتارهای پیچیده جامعه ایران مختص به پس از انقلاب نیست، بلکه در دوران ناصرالدین شاه در عصر قاجار، تعداد بی شماری از ماموران انگلیسی با عنوان باستان شناس، پزشک، وزیر مختار و توریست راهی ایران شدند که بیشتر آنها در طول اقامت خود تا حد امکان اطلاعاتی را جمع آوری و به نام گزارش و سفرنامه به انگلستان ارائه می کردند. هدف از این اطلاعات شناخت جامعه ایران برای استفاده های سیاسی انگلستان بود. با نگاه به گزارشات آنها در مورد صفات رفتاری و اخلاقی ایرانیان می توان گفت که برای ماموران انگلیسی نیز شناخت جامعه ایران امری دشوار بود. به طوری که در بیشتر این گزارشات به رفتارهای دوگانه و متناقض، شکاک و دروغگو بودن، تغییر ناپذیر بودن و... اشاره شده است که از قضا همین خصوصیات گزارش شده ماموران انگلیسی نشان از عدم شناخت آنها و پیچیدگی جامعه ایرانی در طول تاریخ بوده است.

بنابراین نباید دچار قضاوت های عجولانه، سطحی و غیرواقع گرایانه از جامعه ایرانی شد. به طور کلی اکثر جامعه شناسانی که جامعه ایران را مورد تحلیل قرار می دهند دچار چند خطا و مغالطه مشترک هستند که از مهم ترین آنها می توان به تعمیم ناروای رفتار یا خصوصیات بخشی از جامعه یا طبقه خاص به کل مردم و همچنین دستکم گرفتن نقش دین و فرهنگ در میان مردم اشاره کرد. حال در این بستر تاریخی و فرهنگی باید به سراغ این پرسش رفت که چرا جامعه ایران بخصوص پس از انقلاب اسلامی به این میزان مقاوم و به مراتب پیچیده تر شده؟

می توان با مقایسه نوع رفتار نظام شوروی سابق در قبال انواع فشارهای کشورهای اروپایی و آمریکا در مقایسه با مقاومت جامعه ایران و انقلاب اسلامی در برابر انواع فشارهای امنیتی، نظامی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... بهتر ابعاد پیچیده و مقاوم جامعه ایران را روشن کرد. اما تلاش خواهیم کرد با نگاه از درون و نه مقایسه ای و بیرونی تحلیلی از دلایل مقاومت جامعه ایران ارائه دهیم.

جامعه ایران در طول تاریخ همواره حول سه ایده کلی عقلانیت، عدالت و معنویت بوده است. به همین دلیل همواره در کنار هر جریان فرهنگی سیاسی و اجتماعی که از این سه ایده حمایت کند، می ایستد، که هر سه ایده ریشه در تاریخ حکمت ایرانی اسلامی، جامعه ایران دارد. از همین رو وقتی انقلاب اسلامی با آرمان تحقق عقلانیت و معنویت اسلامی در کنار عدالت شکل گرفت بیشترین همراهی مردم در تاریخ انقلاب ها را رقم زد.

جامعه ایرانی به خوبی بر محدودیت های افق نگاه غرب و الگوهای توسعه مکانیکی و مادی اقتصادی صرف واقف است. به همین جهت نیازهای حقیقی و واقعی خود را نه در آن بلکه در الگویی کامل تر که علاوه بر رسیدن به تمتعات مادی و معاش مطلوب، به تکاملی والاتر از حیات مادی برخوردار شود.

جامعه ایرانی علی رغم فشارهای سنگین سلطه جهانی به خصوص آمریکا در عین حال که از حقوق شهروندی، فرصت های برابر، شایسته سالاری و... حمایت می کند به دنبال تحقق معنویت و عدالت، در ساحت های زندگی و اجتماعی به معنی واقعی کلمه، است. جامعه ای هم در مقابل فشارهای کشورهای متخاصم مقاومت می کند و هم در مقابل جریانات سیاسی و فرهنگی که بعضاً ارزش ها، بینش های حقیقی و متعالی او را نادیده می گیرند، واکنش نشان می دهد.

جامعه ایرانی مقاوم است چون می داند توسعه ای که در آن عدالت و معنویت و عقلانیت نباشد، تهی، بی معنا و بی هدف خواهد بود. انسان ایرانی و به تبع جامعه ایرانی با معنویت گره خورده است نمی توان در پی عقلانیت و عدالت بدون معنویت رفت، چرا که یکی از لوازم عقلانیت و عدالت، توجه به ساحت ها و حقوق معنوی انسان در عرصه فردی و اجتماعی است.

بنابراین برخلاف نگاه های سطحی، مقطعی و به دور از شناخت عمیق فرهنگ و تاریخ ایران اسلامی و آرمان های آن، نمی توان رفتارهای مردم و دلیل مقاومت آنها در برابر انواع فشارهای مختلف را تبیین کرد. مردم ایران و حتی اکثریت جوانان و نوجوانان ایرانی از هر جریان سیاسی که در جهت ایده مرکزی آنها باشد، حمایت می کنند. به همین دلیل وقتی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) که در پی تحقق حکمت و عقلانیت شیعی، عدالت علوی و معنویت عرفان شیعی در بستر نظام جمهوری اسلامی بود، شکل گرفت. شاهد بیشترین حمایت و مقاومت از سوی جامعه ایران تا به امروز بوده است. و هر چه مسیر انقلاب اسلامی در جهت تحقق این سه ایده مرکزی حرکت کند هیچ عامل خارجی و داخلی نمی تواند در برابر آنها ایستادگی کند.

پایان پیام/غ

منبع: فارس

کلیدواژه: علی نیکوکار ناصرالدین شاه انقلاب اسلامی جامعه ایرانی جامعه ایران جامعه ای سه ایده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۰۹۲۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تجلیل از فرماندهان و مربیان برتر عقیدتی سیاسی

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی،در این مراسم مسئول نهاد نمایندگی ولی فقیه در سازمان بسیج مستضعفین با اشاره به فضائل اخلاقی پاسداران و بسیجیان در ابتدای انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس گفت: آن چیزی که سپاه و بسیج را در ذهن و فکر مردم عزیز و ماندگار کرده  ، ایثارگری، ایمان و عقیده آنهاست.
حجت الاسلام رضایی با اشاره به مجاهدتهای معنوی شهید مطهری، ایشان را یکی از ذخایر ارزشمند انقلاب اسلامی عنوان کرد و افزود: اگر جوانان از تفکرات شهید مطهری الهام بگیرند، می‌توانند مسیری روشن برای تمدن جدید اسلامی و آینده کشور  ترسیم کنند.
وی  افزود: مربیان عقیدتی سیاسی باید با حضور فعال در میدان‌های جهاد تبیین با انگیزه‌ای مضاعف به شبهات ذهنی نسل جوان و نوجوان پاسخ دهند.